Przestępstwa przeciwko mieniu 2019–2024. Wzrosty, spadki i stabilizacja.

W dobie optymistycznych – z punktu widzenia statystyk – informacji dotyczących spadku kradzieży sklepowych dla ośmiu miesięcy bieżącego roku, przyglądam się szerzej statystykom Policji dotyczącym przestępstw przeciwko mieniu. To dość szerokie spojrzenie, ponieważ pojęcie to obejmuje m.in. kradzież, kradzież z włamaniem, rozbój, kradzież rozbójnicza, wymuszenia rozbójnicze, przywłaszczenie, oszustwo, a także oszustwo komputerowe, zniszczenie lub uszkodzenie cudzej rzeczy oraz paserstwo – Kodeks Karny Rozdział XXXV.

Przeczytaj to: Kradzieże sklepowe: dane styczeń – sierpień

Niemniej jednak ocena nie dotyczy bezpośrednio samego problemu kradzieży w sklepach, a trendu dla presji przestępczości przeciwko mieniu, który może w mniejszym lub większym stopniu przekładać się na to co odczuwa handel.

Zakres analizy obejmuje lata 2019 – 2024,
źródło danych Główny Urząd Statystyczny.

infografika:

Powrót do poziomu sprzed pandemii

Analizując dane, od razu można zauważyć, że po kilku burzliwych latach liczba przestępstw przeciwko mieniu wróciła do poziomu sprzed pandemii. Z danych Policji wynika, że w 2024 r. w całym kraju odnotowano 370 329 przestępstw przeciwko mieniu, to niemal dokładnie tyle, ile w 2020 r. kiedy ich liczba wynosiła 370 042.

Jeszcze w 2022 r. liczba tych przestępstw sięgała ponad 429 tys., co było najwyższym wynikiem w sześcioletnim okresie analizy. Od tego momentu trend zaczął się odwracać, a w 2023 r. odnotowano spadek o blisko 5%, z kolei w 2024 o kolejne 9,5%. W praktyce oznacza to, że w ciągu dwóch lat (2022–2024) – statystycznie – ubyło ponad 59 tys. przestępstw przeciwko mieniu.

Jak widać na powyższym zestawieniu, największy skok nastąpił w 2021 r., po pandemicznym 2020 r., w którym „lockdown” i towarzyszące mu ograniczenia społeczne wypłynęły na spadek przestępczości. Wzrost o 13% był wówczas efektem częściowego „odmrożenia obostrzeń”, ale także narastającej presji na dostęp do podstawowych produktów. W 2022 roku nastąpił kolejny wzrost o 3%, głównie z powodu rosnącej inflacji, która osiągnęła szczyt na poziomie 17,9% (październik ’22 r.) i w konsekwencji rosnącego zubożenia społeczeństwa. Natomiast kolejne dwa lata w statystykach cechowały się już spadami.

Gdzie spadło, a gdzie wzrosło

W 2024 r. spadki zostały odnotowane niemal we wszystkich województwach.
Największy, bo aż −23%, dotyczył województwa śląskiego. Znaczące spadki odnotowano również w Świętokrzyskim (−18%), Lubelskim (−17%) i Kujawsko-Pomorskim (−14%).

Jedynym regionem, w którym liczba przestępstw przeciwko mieniu wzrosła, jest Pomorskie (+4,5%), i może to mieć związek z ożywieniem turystyki w regionie w tamtym czasie.

Gdzie najwięcej przestępstw przeciwko mieniu?

Spadki i spadki, ale problem nie znika całkowicie. Nadal niezmiennie najwięcej przestępstw przeciwko mieniu w 2024 r. odnotowuje się w województwach:

• mazowieckim (64,4 tys.),
• śląskim (47,5 tys.),
• dolnośląskim (41,4 tys.),
• oraz pomorskim, wielkopolskim i małopolskim (między 29,9 tys., a 29,3 tys.),

Można to wyjaśnić stosunkowo prosto, to obszary o największej gęstości zaludnienia. Jednak z perspektywy kradzieży sklepowych, to właśnie tam koncentruje się najwięcej handlu, co zwiększa prawdopodobieństwo i ryzyko kradzieży.

W kierunku stabilizacji

Porównując dane z lat 2019 i 2024, widać, że po okresie dynamicznych wzrostów przestępczość przeciwko mieniu powróciła do poziomu sprzed pandemii. Zjawisko to oczywiście nie zniknie i nadal będzie stanowić istotne wyzwanie, jednak wydaje się być coraz bardziej „kontrolowane”. Mijający 2025 r. pokaże, czy tendencja spadkowa zostanie utrzymana, a kolejne lata zweryfikują, w jakim stopniu przestępczość przesunie się w stronę bardziej zorganizowanych i cyfrowych form działa – kradzieży i oszustw internetowych, które systematycznie zyskują na znaczeniu, częściowo zastępując tradycyjne metody kradzieży.