Analizując w jaki sposób dochodzi do kradzieży sklepowych, można rozróżnić trzy podstawowe metody ich popełnienia. Są to: ukrycie towaru, np. w torbie, i wyjście z nim, ucieczka z towarem oraz oszustwo sklepowe, czyli wprowadzenie drugiej osoby w błąd.
W tej analizie skupię się jednak na jeszcze jednej metodzie, bardziej agresywnej i towarzyszącej ucieczce z towarem – kradzieży rozbójniczej.
Art. 281 Kodeks karny
„Kto, w celu utrzymania się w posiadaniu zabranej rzeczy, bezpośrednio po dokonaniu kradzieży, używa przemocy wobec osoby lub grozi natychmiastowym jej użyciem albo doprowadza człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.„
Na podstawie danych z Komendy Głównej Policji z lat 2020-2023 można stwierdzić, że rok 2021 był pod tym względem najtrudniejszy dla handlu. Wynika to z faktu, że w tym czasie odnotowano najwięcej przypadków kradzieży rozbójniczej w sklepach. Liczba rejestrowanych przestępstw tego typu waha się między 500 a 700 przypadków rocznie. Mimo że nie są to duże wartości, nawet pojedyncze zdarzenie może prowadzić do tragedii. Znane są przypadki kradzieży rozbójniczej w sklepach w Polsce, które zakończyły się tragicznie (śmiercią) zarówno dla ofiary, jak i napastnika. I nie są to odległe lata.
- Zastosowane kryteria modus operandi:
Rodzaj obiektu – sklep
Rodzaj obiektu – sklep firmowy
Rodzaj obiektu – sklep jubilerski
Rodzaj obiektu – sklep monopolowy
Rodzaj obiektu – sklep Pewex
Rodzaj obiektu – sklep specjalistyczny (z bronią)
Rodzaj obiektu – sklep wielobranżowy (supermarket)
Problem kradzieży rozbójniczych w sklepach był tak widoczny w 2021 roku, że przeprowadziłem wówczas analizę przypadków opisanych w policyjnych komunikatach. Możecie przeczytać ją tutaj.
Na potrzeby tej analizy postanowiłem zwizualizować te dane, nadając im nowy kształt.
Krótki opis:
Sprawcy kradzieży rozbójniczej w sklepach w okresie objętym badaniem częściej stosowali siłę wobec swoich ofiar. Wiąże się to z szarpaniem, pchaniem lub uderzaniem.
Najczęściej stosowanym narzędziem w czasie kradzieży rozbójniczej jest nóż, który stanowi blisko połowę przypadków. Na drugim miejscu jest atrapa broni, a na trzecim inny niebezpieczny przedmiot, np. łom czy tulipan.
Sprawcy kradzieży rozbójniczej najchętniej wybierają małe formaty (często sklepy osiedlowe), o ogólno-spożywczym profilu, które stanowią ponad połowę przypadków.
Celem sprawców kradzieży rozbójniczej jest gotówka, alkohol i artykuły spożywcze. Osoby dopuszczające się tego typu przestępstw działają na potrzeby własne – wystarczy im niewielka kwota, butelka lub kilka butelek alkoholu i coś do przekąszenia.
Dlaczego akurat małe formaty osiedlowe?
Dzieje się tak, ponieważ sprawca zazwyczaj pochodzi z okolicy sklepu, zna to miejsce i wie, że tam ma największe szanse na powodzenie „ataku”. Dodatkowo odczuwa przewagę fizyczną, wiedząc, że po drugiej stronie zazwyczaj znajduje się kobieta, zwykle mniejsza i lżejsza, która nie będzie stawiać większego oporu.
Potwierdza to kolejna analiza, z której wynika, że kobiety są zdecydowanie najczęstszymi ofiarami napadów w sklepach, mężczyźni stanowią niewielką część. Wyróżniłem również pracowników ochrony, którzy są atakowani rzadziej, ale to już nieco inna historia.
Celem tej analizy jest zwiększenie świadomości i poprawa środków bezpieczeństwa w mniejszych formatach osiedlowych, które są szczególnie narażone na kradzieże rozbójnicze. Choć liczba takich przestępstw nie jest ogromna, ich potencjalne konsekwencje mogą być tragiczne. Istotne jest podejmowanie działań prewencyjnych oraz edukacja personelu sklepowego, aby lepiej radzić sobie w sytuacjach zagrożenia i minimalizować ryzyko przemocy.