W ostatnich dniach w związku z powodzią, która dotknęła Polskę, coraz częściej słyszymy o zjawisku szabrownictwa. Polega ono na kradzieży mienia w trakcie lub po wystąpieniu sytuacji kryzysowych, takich jak powodzie czy inne katastrofy. Osoby dopuszczające się tego procederu wykorzystują często chaos panujący w dotkniętych kryzysem miejscach, aby okradać opuszczone domy, sklepy i magazyny.
Szabrownictwo a prawo
Choć w polskim prawie nie istnieje osobny przepis bezpośrednio dotyczący szabrownictwa, to osoby ujęte obywatelsko (art. 243 kpk) czy zatrzymane przez policje, narażają się na konsekwencje z Kodeksu karnego tj. kradzież lub kradzież zuchwała (art. 278 kk), kradzież z włamaniem (art. 279 kk), przywłaszczenie cudzej rzeczy (art. 284 kk). To są surowsze konsekwencje. Osoba taka może zostać również ukarana na podstawie Kodeksu wykroczeń (art. 119 kw, za co grozi kara grzywny lub ograniczenia wolności) o ile wartość skradzionego mienia jest niska (nie przekracza 800 zł) i nie zachodzą inne okoliczności zmieniające kwalifikację czynu.
Jak działają szabrownicy
Wspomniałem już o tym troche na wstępie, wykorzystują oni tragiczną sytuację, i to, że służby są bardziej skoncentrowane na pomocy ofiarom oraz zabezpieczeniu zagrożonych powodzią obszarów. W obliczu powodzi, opuszczone z powodu ewakuacji domy, sklepy czy magazyny dają im duże pole do popisu. Szabrownicy działają zazwyczaj w krótkim czasie po wystąpieniu kryzysu, kiedy reakcja na ich działania jest opóźniona, co zwiększa szanse powodzenia kradzieży licząc, że nikt się nie zorientuje. Wielu szabrowników, to zwykle osoby znane już policji lub osoby kojarzone z różnymi problemami społecznymi. Ich działania zazwyczaj trudno uznać za motywowane potrzebą przetrwania, a raczej wynikają z zaspokojenia własnych potrzeb i nadarzającej się okazji pozyskania czegoś za darmo (tj. alkohol, tytoń, art. spożywcze) lub dla chęci zysku (zdobycie cennych przedmiotów, które nie uległy zniszczeniu w celu sprzedaży).
Skala problemu
Mimo że szabrownictwo w Polsce nie występuje na masową skalę, każdy taki przypadek zasługuje na szczególne potępienie. Kradzieże w czasie klęsk żywiołowych stanowią zagrożenie dla porządku publicznego oraz osłabiają społeczne poczucie sprawiedliwości. Dla ofiar powodzi jest to dodatkowy cios, który tylko pogłębia stratę i zwiększa napięcie. Dlatego każda taka sytuacja powinna być surowo karana i zdecydowanie potępiana przez społeczność.
Jak radzić sobie z szabrownictwem
Całkowite wyeliminowanie szabrownictwa może być trudne, ale doświadczenia pokazują, że odpowiednie działania prewencyjne mogą znacząco zmniejszyć jego skalę. Kluczowe znaczenie ma tu szybka reakcja na pierwsze sygnały kradzieży. Zwiększenie obecności służb w kluczowych miejscach, które zostały dotknięte powodzią, może przynieść wyraźne efekty. Działania służb można uzupełnić i wzmocnić poprzez współprace z mieszkańcami i organizację patroli obywatelskich. Warto również pamiętać, aby w miarę możliwości zabezpieczyć wartościowe mienie przed kradzieżą.
Podsumowując
Kradzieże w czasie klęsk żywiołowych są postrzegane jako szczególnie niemoralne, dlatego powinny być traktowane wyjątkowo surowo.
Sądy zazwyczaj nie wykazują pobłażliwości wobec osób dopuszczających się szabrownictwa. Już pojawiają się pierwsze przypadki postępowań karnych w związku z obecną sytuacją:
„W dniu wczorajszym tj. 19.09 br. w Sądzie Rejonowym w Kłodzku zapadł pierwszy wyrok w sprawie przeciwko osobie oskarżonej o szabrownictwo na terenie powodziowym. Sprawca którego oskarżono o kradzież alkoholu i wody mineralnej ze sklepu w Lądku-Zdroju odpowiadał w trybie przyspieszonym. Sąd uznał go winnym i wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności. Wyrok jest nieprawomocny.
Rzecznik Prasowy Prokuratury Okręgowej”
Byłoby jednak lepiej, gdyby takich przypadków było jak najmniej, a działania prewencyjne, takie jak zwiększona obecność służb oraz współpraca z lokalnymi mieszkańcami, mogą przyczynić się do zmniejszenia skali problemu i skutecznego przeciwdziałania kradzieżom.